(Đọc Men
rượu men tình của Phạm Minh
Thông)
Hành trình của người thơ, tùy theo cảm thức của
mỗi người, có người làm thơ rất sớm, có người làm thơ trễ tràng, ấy là duyên
của mỗi người trong cõi thơ, mỗi cá nhân có cách riêng của họ tùy theo cách giải
bày tâm sự qua ngôn ngữ vần điệu và tứ thơ.
Người viết sớm thì chưa có sự trải nghiệm nên
chất liệu để kết tinh thành ngôn ngữ thi ca khó có chiều rộng và chiều sâu về
thân phận, có thể họ hay trong thi tứ, thi ảnh nếu tài năng phát tiết, còn
những người làm thơ muộn, duyên muộn với thơ nhưng nhờ tích tụ, thực chứng
trước cuộc đời trùng trùng mênh mông từng trải, họ thấy được chiều sâu cũng như
chiều rộng của triết lý sống nhiệm mầu trong cõi nhân sinh nên hiểu về lý của
nhân tình thế thái.
Phạm Minh Thông là người có duyên muộn màng với
thơ, như ở bìa ba tập thơ MEN RƯỢU MEN TÌNH, nxb Văn học 2012, anh viết rất rõ
anh in sớm nhất là Cưới trăng - 1994 như vậy quá ngũ tuần, cái tuổi đã “tri
thiên mệnh” anh mới thực sự nhập cuộc vào làng thơ, có vạn lý do để anh nhập
cuộc muộn, nhưng tôi tin rằng anh đã trải nghiệm quá nhiều trước khi anh đặt
bút viết những dòng thơ để tâm tình, chia xẻ với thơ về tình yêu (“có cả tình
người, tình quê, tình đất và tình em” - PMT), về thế thái nhân tình, ngay như
lời đề từ của chính anh xác tín trước chúng ta: “tập MEN RƯỢU MEN TÌNH là tất
cả tâm tình chắt chiu qua chuỗi dài đổi thay của cuộc đời trước những thăng
trầm của thời gian”
Thơ là người, những con chữ lung linh ấy như tấm
gương phẳng phản ảnh một tâm hồn trước cái nhìn ngoại vật, ngoại cảnh mà anh
đang thị hiện trước cảnh giới đa sắc màu, thậm chí đa tầng suất mà mỗi con tim
cảm nhận nó qua lý lẽ ngôn ngữ thơ của chính mình .
Đời người ai cũng có dòng sông để gìn giữ nó
trong chiều sâu thăm thẳm của ký ức, của ý thức, dù xa xôi, dù hoàn cảnh thế
nào thì dòng sông vẫn là sự thiêng liêng trong tâm thức bừng dậy mỗi lần ai đó
nhắc đến, riêng anh có “dòng sông tưởng tượng” tôi cho đó là dòng sông lạ, rất
lạ, có lẽ ngày ấy ý thức của anh còn non trẻ anh mơ có một dòng sông thật tuyệt
chảy vào lòng anh rồi anh mong sẽ ngược lên đầu nguồn thả một bè xuôi thơ mộng
để nhìn nhận nước xanh chứa cả mây trời, cùng bầu trời trong xanh để làm hành
trình cho cuộc sống ngày mai đẹp đẽ và lãng mạn, ôi chao sao mà tưởng tượng
ngày ấy đẹp thế như bức tranh thiên nhiên huyền ảo mà lộng lẫy của ý thức ngày
xưa trong vắt, của tâm hồn thơ dại đến lạ kỳ, rồi suốt hành trình của cuộc sống
lại nhận ra rằng hóa ra ngày ấy ta chưa đi, chưa đến chỉ hình dung và tưởng
tượng, khi thực chứng thì hỡi ơi dòng sông thiêng liêng ấy chẳng đẹp như ta
nghĩ, dù ta vẫn chăm chỉ mải miết đi như cô lữ độc hành dọc theo ý thức thật
đẹp ấy, đến cuối hạ nguồn mới vỡ lẽ dòng sông ấy chẳng bao giờ có thực, “không
làm sao trông thấy được bờ”, đây là cả sự dấn thân và trải nghiệm từ chính
mình, một ước lệ tư tưởng khá độc đáo trong thi ca nói chung, trong thơ Phạm
Minh Thông nói riêng:
Dòng sông mà anh mơ tưởng ấy
Không làm sao trông thấy được bờ
(Dòng sông tưởng tượng)
Thế thái nhân tình, cùng nỗi trăn trở của anh
trước cuộc sống vàng thau lẫn lộn này những người khác đã nói trong thơ anh như
nhà văn Nhật Huy chẳng hạn: “ …Chỉ có điều khác là khi mà phần lớn với những
người cùng trang lứa đang ngất ngây men chiến thắng thì ngay từ thủa đó, ông
lại đã có dự cảm bất an với những gam màu mang sắc mới:Trắng đen hồng sáng tối
lẫn vào nhau khi đối diện với tương lai mình. Đó là linh cảm của người từng
trải chuyện đời, của người đã hứng chịu nhiều ngọn đòn của số phận: Có nghèo
mới hiểu được nhau; có đau mới biết bạn bầu là ai. Và cái linh cảm về mất mát
đó được cảm nhận một cách thật tinh tế: Máu không rơi nhưng rơi tiếng đàn
trầm”, riêng tôi, tôi cảm nhận hơi khác với Nhật Huy, do từng trải, nên anh
hiểu ra lý và mệnh của cuộc đời này trong hai mặt song song và tồn tại ấy: xấu
tốt, thiện ác, trong ngoài, sáng tối … tất cả là mệnh nhưng cốt lõi là chúng ta
gieo nhân tốt không chóng thì chầy người ta cũng hiểu được lòng của chúng ta,
(có thể người đời đã ngộ nhận khá nhiều về điều này) nên anh chẳng oán hận
người bất thiện gieo cho anh những ý xấu để rồi lúc nào đó chắc chắn họ sẽ bất
an, ít nhất trong ý thức làm người, tôi cho đây là một Phạm Minh Thông với hai
thái độ rõ ràng:
Một là nghiền ngẫm chặng đường đi qua trong ấy
cái cái thiểu số quá ít ỏi có cái đáng tiếc xảy ra, ngọn nguồn của nó là mệnh
của mỗi con người trong trần gian, chúng ta phải hứng chịu, không thể cưỡng nổi
lại cái dòng chảy số phận của thân phận người.
Hai là nhận ra lẽ đời, lẽ nhân tình thế thái mà
vốn con người không lớn nổi ấy chưa thể nhìn thấy tương lai là gì ngày mai sẽ
ra sao, nếu có là tội nghiệp cho những con người ấy còn quá vô minh và thiển
cận thấy cái ngắn mà chẳng hiểu cái rộng, cái sâu của cuộc đời, nên anh không
oán trách có lẽ anh đã thẩm định được thuyết gieo nhân nào gặt quả ấy mà thôi,
nên anh kiên trinh một đời với chữ tâm sáng tựa lòng mình, đây là tuyên ngôn về
chữ tâm của chính anh, ấy là lẽ đạo vậy.
“Một mình ta, ta một mình
Chữ tâm gói trọn kiên trinh một đời”
(Một
mình)
Một mảng thơ rất riêng của anh nhưng anh “phong
kín” trong suốt tập thơ MEN RƯỢU MEN TÌNH này, nếu đọc kỹ và tinh tế mới thấy
được một cách sâu lắng nhưng rất nhẹ nhàng đó là mảng thơ viết cho vợ, người
bạn đời đã cùng anh bôn ba xuôi ngược trên khắp nẻo đời khi hoạn nạn cũng như lúc
gian nan, khi hạnh phúc cũng như lúc nếm mùi khổ đau trên hành trình kiến tạo
cho cái riêng của nhau trong nghĩa tình chồng vợ. Những bài TÂM SỰ anh dành
trọn vẹn cho chị - người vợ đáng trân quý, suốt một đời tần tảo, hiền thục, chỉ
biết hết lòng chăm cho chồng lo cho con, trách nhiệm cao cả ấy chị chưa lần
than van hay trách móc, một mực tận tụy lo cho anh, lo cho anh tất cả:
“Em loài hoa không tên,
trọn đời hoa không nở
xa – cồn cào nỗi nhớ
đêm lặng lẽ âm thầm
loài hoa dành cho anh
dành cho anh tất cả”
(Có một loài hoa)
Mà với anh dù giông tố hay bão bùng cũng nguyện
một lòng khiêm cung chung thủy giữ lễ cho trọn đạo vợ chồng:
“Nguyện cùng đất thấp trời cao
Bão
thì mặc bão, giông gào mặc giông
Giữ
tròn nghĩa vợ tình chồng
Non
dời lấp biển cũng không thay lòng”
(Tâm
sự 3)
Có một bài thơ ngắn tôi rất thích mang tư tưởng
tích cực trong cuộc làm người của anh, những thắng thua thành bại tự thân anh
sẽ hiểu, nhưng hãy cháy hết mình trong sức sống của mỗi người tùy sức mình trong xã hội, và khi nổ lực bản
thân với cường độ cao nhất cho xã hội chỉ mong cầu xã hội phải tiến bộ, tiến bộ
trong minh bạch và sự thật như ngọn nến càng cháy mạnh ánh sáng càng tỏ, soi
rọi được sự thật và anh chỉ mong cầu được như vậy là quý hoá rồi:
“Đốt lên cho thân em cháy
Ngọn lửa càng cao thân em càng cháy
Không nửa lời than
Em sẵn sàng cháy trọn cả thân mình
Chỉ mong lòi nguyện cầu
Luôn là sự thật”
(Ngọn nến)
Cái lớn của anh chính là nhờ tha nhân, chúng ta
trưởng thành trong cuộc làm người đầy giông tố nầy không phải là cha mẹ, cha mẹ
chỉ cho ta thân để hiện diện trên trần gian, biết bao nhiêu là thầy đã cho ta
trí tuệ để nhận biết về tri thức trong cuộc bể dâu làm người đa đoan này:
“Cắn câu lục bát làm ba
Ơn cha mẹ một, ơn bà con hai
Về quê nghiên mực em mài
Để anh dệt chữ nối dài tình quê”
(Về quê)
Bà con, ấy là khái niệm tha nhân như tôi đã nói,
mà khi anh yêu mến tha nhân “ơn bà con hai” điều ngược lại cũng được tha nhân
mến yêu làm sao anh không thành công trong cách sống bao dung, chỉ có người có
trái tim mới có ý nghĩ và hành động độ lượng, mà ngọn nguồn của nó là tình
thương, ai có tình thương thì đời sống bao giờ cũng an lành cho dù có trở lực
nhất thời.
Xuyên suốt cuộc hành trình trong MEN RƯỢU MEN
TÌNH của Phạm Minh Thông có:
tình em, tình người, tình quê, tình đất và thế thái nhân tình tuy nhiều mảng,
nhưng khi tổng hợp lại một logic về chữ tình lại hiển hiện, và chắc chắn là sẽ
đứng vững trong khối thống
nhất của một con người Phạm Minh Thông nhà thơ.
Sài Gòn 3/2013
Uyên Minh
CHÙM THƠ PHẠM MINH THÔNG
CHỢT NHỚ.
Bỗng dưng anh lại nhớ
em,
Cuộc tình sáng tối cố
quên, không rồi
Thu tàn còn chiếc lá
rơi,
Đông về giá buốt, một
thời thơ đau.
Tình Xuân xưa tưởng
nát nhàu,
Nghe trong làn gió
hiên sau thì thầm.
Hóa ra là giậu Cúc
tần
Ái ân của mối tình
câm, Xuân về.
GIÓ THU.
Lâu lắm rồi,
Bỏ rơi
Lời tỏ tình của gió
Cổng trời Thu bỏ ngỏ
Gieo bâng khuâng trên
thảm cói, hương nồng.
Bỗng dưng nghe,
Lòng mình thảng thốt,
Gió Thu tràn,
Lay động - một thời
Yêu.
XUÂN
Đêm Xuân,
phố bổng sáng hơn.
Bóng Xuân
tha thướt chập chờn
vấn vương.
Hoa Xuân
chíp chíp uống sương.
Đường Xuân
bao cặp uyên ương thì
thầm.
Nụ Xuân
chúm chím nẩy mầm.
Tình Xuân
e ấp trong vòng tay
ai?
.
BĂNG GIÁ
Không có mặt trăng,
Bóng tối trùm lên
trái đất.
Không có trái đất
mặt trời không lối
đi.
Không sóng
biển sẽ phẳng lì.
Không thuyền
sông biết chở gì sông
ơi?
Mưa nguồn
dẫn nước ra khơi
Sông tan vào biển
không lời trối trăn
Không em
anh sống được chăng?
Dẫu tim còn đập
mà băng giá rồi.
ƯỚC
Ước gì
bắt được tình yêu!
Để ươm
vào mộng những điều
ta mong.
Ước gì
đọc được tiếng lòng
Người yêu
Những đợi
Những mong
Những chờ.
Ước gì
gieo được vần thơ.
Gọi người trong mộng
ra chờ đợi ta.
P.M.T
.jpg)
.jpg)
Chùm thơ của Pham minh Thông lãng mạn & hay quá !Bài nào cũng có nét hay riêng, riêng ƯỚC TKL rất thích!
Trả lờiXóaCảm ơn Trần Kim Loan nhiều, được bạn đồng cảm PMT rất vui.
Trả lờiXóa