Tôi “quen
thân” với Nguyễn Thái Dương (NTD) qua thư, từ năm đầu thập niên 70 của thế kỷ
trước, khi anh đang là sinh viên Văn Khoa Sài Gòn, còn tôi đang dạy học ở Tuy
Hòa. NTD gởi thư, đề nghị tôi gởi bài cho số báo của các anh sẽ ấn hành nhân
dịp Xuân, hình như có tên là “Quê Mẹ”.
Nhà văn Mang Viên Long (bên trái), và nhà thơ Nguyễn Thái Dương
Thuở ấy, anh
em “làm văn nghệ” dù bất cứ ở đâu - nếu cần sự “cộng tác” của nhau thì chỉ cần
“hú” một tiếng là anh em “chung tay góp sức” ngay. Tôi biết NTD là người đồng
hương, nên rất vui gởi ngay cho anh một truyện ngắn vừa viết xong, có “không
khí” quê nhà Bình Định, tên là “Vôi
Trường Úc”…
Sau đó, tôi
nhận được tờ báo Xuân in roneo khổ lớn, nhưng truyện ngắn của tôi “bị dập xóa
nhiều đoạn”; thư NTD tâm sự rằng, anh em buộc phải làm vậy - vì “không thể
khác” để cho tờ báo được dễ dàng phát hành, mong thông cảm! (Sau 1975, dường
như NTD đã cho sử dụng lại truyện “Vôi Trường Úc” trong tờ “Vỡ Đất” với y
nguyên văn). Từ dạo đó, chúng tôi thường thư từ thăm nhau, ít khi được gặp. Sau
1975, tôi mới có dịp “lang thang” ở Sài Gòn, có đến thăm NTD vài lần, lúc ở
nhà, lúc ở tòa soạn báo Mực Tím…
Vào dịp cuối
năm, NTD thường thu xếp về quê nhà ở Đập Đá “ăn Tết” mấy hôm, chúng tôi có gặp
nhau, bởi Đập Đá chỉ cách thị trấn Bình Định khoảng 5 cây số (nay là Phường Đập
Đá, và phường Bình Định – thị xã An Nhơn). Qua vài lần “có duyên” gặp nhau như
vậy, dù không lâu - tôi vẫn giữ mãi cảm nhận về NTD y như đã nghĩ về anh khi
được đọc thơ anh cũng như “gặp” nhau qua
thư từ, cách nay trên 40 năm: “Đó là một bạn văn điềm đạm, chừng mực, và
“thàng hậu” của “gốc Bình Định”; cho dầu anh đã “lưu lạc” trên đất Sài Gòn hoa
lệ cũng trên 40 năm!(từ năm 1972)”. Tình cảm của NTD dành cho quê nhà, không
chỉ qua thơ, mà còn bằng việc làm thiết thực từ nhiều năm nay: Năm nào anh cũng
gởi “hạt bụi thơ” về “tiếp sức” cho số báo Xuân của Hội VHNT An Nhơn non trẻ
mỗi khi nhận được tin nhắn của tôi…
Nhận được
tập thơ thứ 6 “Hạt Bụi Thơ Bầu Trời Thơ”
(là tác phẩm thứ 8) của NTD gởi tặng khi quê nhà An Nhơn vừa trải qua trận
lũ lụt lịch sử từ nhiều chục năm, tôi nghĩ “Hạt
Bụi Thơ” cho bầu trời quê của NTD đã đến kịp lúc, như một món quà nặng
tình…
Năm 1987,
NTD đã cho xuất bản “Bầu Trời Thơ Hạt Bụi
Thơ”, hai mươi sáu năm sau – NTD bước vào tuổi sáu mươi, giới thiệu tiếp
dòng thơ của những “hạt bụi” còn ẩn
khuất trong anh để ghi dấu một chặng đời là “hạt bụi” trên vòm trời thơ nặng
tình và quyến rũ chưa nguôi… Trả lời phóng viên Thanh Kiều, báo Thông Tin &
Văn Hóa, NTD đã tâm sự: “26 năm trước, tôi viết
hai câu cuối bài Bầu trời thơ,
hạt bụi thơ: Cha là bầu trời thơ, thơ con là hạt bụi / Con lẫn vào cha từ bé
đến muôn đời… Với hai câu ghi
vào lòng như vậy, hồi ấy tôi nghĩ mình có thể yên tâm làm thơ tiếp vì cái dáng
vẻ “bé đến muôn đời” của hạt bụi đang lẫn giữa mênh mang bầu trời. Nhưng hôm
giỗ thứ 10 của cha, trước bàn thờ, tôi nhẩm: Tiếc
con hạt bụi từ hồi / Vẫn chưa lẫn được vào trời thơ cha. Khó có thể nói sớm
một điều gì với một hạt bụi, dẫu là hạt bụi thơ bé bỏng. Bài thơ Hạt bụi thơ,
bầu trời thơ ra đời từ cái ngữ cảnh như vậy và tôi chọn cụm chữ ấy làm nhan
đề cho tập thơ”.
Nhớ về “Quê Nhà” Nguyễn Thái Dương ân cần chia sẻ:
(…)”Tôi còn ở đó tinh khôi
Mối tình với ngọn tháp Hời rêu
xanh
Giấc mơ thi sĩ tượng hình
Mà thơ đôi lứa chưa thành trăm
năm
…Hai tay dang rộng ba bề
Tôi ôm hết đập Thạch Đề vào tôi
Sài Gòn tôi có đôi hồi
Nhìn đâu cũng dáng ngược xuôi
sông nhà…”
Cụ thể hơn là “Đập Đá” :
“Nơi đôi chân trần
Nhột bờ cỏ dại
Nơi con sông làng
Ngọt đôi tay sải
Đập đá
Nơi anh vỡ lòng ba mẫu tự u, ê,
y
… Nơi bọc hồn anh
Gian nhà vách đất
Sớm chiều nhón chân nhìn qua bờ
đập
Con gái đi về mỏi mắt anh
… Nơi mưa nắng thất thường
Bao ước mơ đánh võng
Nắng giành anh những giác mưa
khu
Mưa tranh anh phút trưa tròn
bóng
Đập Đá
Nơi anh vỡ lẽ đầu đời niềm rung
động (…)”
Đập Thạch Đề và Đập Đá chỉ là hai địa danh tiêu biểu cho nhiều địa danh
khác - quê anh, là những nơi đã ghi dấu một thời niên thiếu “Giấc mơ thi sĩ tượng hình” và đã “Vỡ lẽ đầu đời niềm rung động” thì làm
sao dễ phai nhạt trong tâm hồn người thi sĩ nặng tình son sắt như anh?
Nhớ về quê nhà, là thương nhớ Mẹ. Trong “Giấc Mơ Giao Thừa” viết năm 1992, NTD đã bộc bạch:
“Má khom xuống đời con
Cái vầng lưng khuyết ấy
Con nằm cong người lại
Cho má con mình rằm
… Trải qua bao giao thừa
Miền Trung ơi, nghìn dặm
Con nằm, đôi mắt nhắm
Mà lòng cứ mở toang
Nhà mình rộng thênh thang
Vườn sau và ngõ trước
Má một mình đếm bước
Vô vọng chờ Xuân sang”
Trong nỗi nhớ thương vô bờ dành cho Mẹ, nhà thơ đã nhận ra rằng, Thơ
không chỉ có ở trên bầu trời cao mênh mông xa xăm, mà Thơ còn chính ở ngay đưới
chân mình, từng tháng ngày lao đao khôn lớn: “Mặt đất dưới chân mình, thơ vô lẽ lại quên?”:
“… Cha là bầu trời thơ, xưa con
viết
Con đâu hay dưới mặt đất mẹ
ngồi
Mẹ thầm mừng: nước mắt con chảy
ngược
Nghĩa là nguồn là cội, lá đang
rơi
Mẹ là cha, là còn hơn thế nữa
Năm mươi năm từ lòng mẹ lớn lên
Thơ con viết toàn trời cao tít
tắp
Mặt dất dưới chân minh, thơ vô
lẽ lại quên?”
“Mặt đất dưới chân mình” còn có nhiều điều phải nhớ, đáng trân trọng tri
ân: Đó là những người thân sớm hôm gần gũi, người yêu một đời gắn bó, và bằng
hữu một thuở sẻ chia. Trong một bài thơ dành cho “Chị Tôi” - NTD đã làm tôi bật
khóc vì tôi cũng đang có một người chị như thế, cũng đang sống ở quê chồng Đập
Đá của anh:
“(…) Chị tôi tội tình gì, trời
xanh còn phải hỏi
Mấy nghìn đêm vùi cả tuổi xuân
mình
Vào nước đút cơm bưng, vào quần
thay tã đổi
Vào nghĩa tình, vào duyên phận
mong manh
… Sớm nối sớm, chiều tiếp
chiều… hiu hắt
Ngọn đèn khuya lụn bấc nghĩ suy
gì
Chị úp mặt mình, bóng chị rưng
rưng thắp
Anh tôi nắm ứa lệ phút ra đi…”
Ở quê nhà, NTD còn
có người yêu - là bạn đời của anh, đã theo từng bước chân anh rời quê từ độ ấy.
Mười đoạn thơ NTD dành viết cho “Thuở Kia
Có Mối Tình Kia” là một bài thơ tình vừa đằm thắm thơ mộng, vừa son sắt
thủy chung vì “không thể khác bởi ta hồn
nhiên thật” như một đóa hoa tinh
khiết hiếm hoi trong “rừng thơ tình” hôm nay:
“Sóng đã sóng từ khi chưa biển biếc
Ta đã nhau thưở môi mắt chưa kề
Khuôn không vàng, thước không cần ngọc bích
Trái tim cần dát trọn dáng pha lê
Cây chưa cành, chim đã về mơ hót
Nhụy chưa hương, nụ đã ngát bên lòng
Yêu từ thuở đất trời chưa được buộc
Sợi mưa nào giăng xuống có thừa không?
(…) “Sớm hơn sớm,
khuya còn hơn khuya khoắt
Gần hơn gần, thuộc hơn thuộc đời nhau
Này ngực, này tim, này môi, này mắt
Đang ngát ngời theo biển thắm non cao”
(…)“Chẳng cần thước, chẳng cần khuôn, ni, tấc
Nhớ ban ngày, yêu vời vợi ban khuya
Như thế để cho
nghìn sau thầm nhắc
Rằng thuở kia, có một mối tình kia…”
“Hạt Bụi Thơ” của Nguyễn Thái
Dương dành cho bầu trời Quê Nhà thật trong trẻo, tươi mát, và bát ngát hương
lòng…
Quê nhà, 5 tháng 12 năm 2013
Mang Viên Long
.jpg)
Comments[ 0 ]
Đăng nhận xét