Áo
nàng vàng anh về yêu hoa cúc
Áo nàng
xanh anh mến lá sân trường
Sợ thư
tình không đủ nghĩa yêu đương
Anh
pha mực cho vừa màu áo tím.
(Nguyên Sa)
Những
câu thơ nổi tiếng một thời và rất dễ thương trên đây thế hệ chúng tôi không ai
là không biết. Không hiểu sân trường ở đây là đại học hay trung học nhưng có
một sự thật chắc chắn rằng tình học trò đã từng hiện hữu ở rất nhiều trường học
từ xưa đến nay và đã tốn khá nhiều giấy mực.
Bản thân người viết bài cũng không có nhiều trải nghiệm về vấn đề này
ngoại trừ những điều mắt thấy tai nghe đối với học trò của mình trong suốt mấy
chục năm dạy học. Hồi mới lớn tôi thường thả hồn theo những cảm xúc vu vơ không
biết gọi tên theo kiểu thương mây khóc gió, những mơ mộng vừa trong trẻo vừa
hão huyền của thời con gái đối với một mẫu người mà tôi hằng ngưỡng mộ. Vì thế,
tôi chỉ xin tản mạn đôi dòng về thứ tình cảm rất dễ thương nhưng cũng sinh ra
lắm sự rắc rối trong thế giới học trò.
Thành thật mà nói, thời đi học ở trung học Pleiku
và nữ trung học Pleime, tôi chưa từng thấy trong lớp học của mình có một cặp
đôi nào đáng được gọi là một đôi cả, ngoại trừ những trò ghép đôi để trêu chọc
nhau thường thấy ở học trò. Hồi ấy, ở trung học Pleiku tôi nhớ có một đôi anh
chị học trên lớp tôi nhưng tôi không biết tên (không biết các thầy cô hoặc anh
chị nào có còn nhớ không?) lúc nào cũng sóng đôi với nhau như hình với bóng,
khách quan nhìn vào ai cũng thấy mối quan hệ của họ thật khác thường, phải nói
là trên mức tình bạn . Mỗi khi họ xuất hiện trên đường từ nhà đến trường hoặc
từ trường về nhà, kể cả vẫn thường hay đi với nhau ngay trong sân trường là mọi
ánh nhìn đều đổ về phía họ. Nghe đâu họ rất chăm ngoan nên chẳng làm phiền lòng
ai cả. Đó là một cặp đôi công khai trong nhà trường mà tôi biết thời đi học.
Hiện tượng như trên duy nhất chỉ một lần lặp lại
đối với học trò của tôi trong suốt hơn 30 năm dạy học- Và chuyện là thế này…
Một hôm, thầy hiệu trưởng gọi tôi lên bảo là lớp
tôi chủ nhiệm có một nữ sinh dám cặp bồ công khai với một nam sinh của trường
và yêu cầu tôi “làm việc” với em đó. Tôi bèn gọi cả hai bên đương sự lên gặp và
mẫu đối thoại đại để như sau:
- Có đúng là em và bạn Th.Th. lớp cô đã đi xem
phim với nhau như mọi người thấy không?
- Dạ đúng
- Em có biết như vậy là vi phạm đạo đức của học
sinh không?
Lúc này tôi mới ra trường còn non trẻ lắm, vả
lại ai cũng cho rằng học sinh, nhất là học sinh cấp hai mà biết bồ bịch, yêu
đương lăng nhăng thì không phải là ngoan và chỉ có hại cho việc học (trên thực
tế cũng thường thấy như thế). Thật không ngờ em nam đó đã trả lời:
- Thưa cô, nội quy nhà trường không hề ngăn cấm
tình bạn giữa nam và nữ, không cấm bạn nam đi chơi với bạn nữ, vì vậy em nghĩ
em và bạn Th.Th. không làm gì xấu và sai cả cô ạ.
Quả thật, tôi hơi choáng váng vì đã không lường
trước câu trả lời thông minh của một em học sinh mới học lớp 7 nên chỉ còn biết
chống đỡ yếu ớt:
- Nhưng từ trước đến giờ không một bạn nam nào
dám đi đôi với một bạn nữ để xem phim cả, làm như thế người ta sẽ không nghĩ là
tình bạn- là gì chắc các em hiểu.
- Thưa cô, đó là do họ nghĩ chứ bọn em đi với
nhau chỉ là bạn thôi ạ.
Đến nước này, tôi đành tắc tị và chỉ còn biết
khuyên các em không nên làm điều gì để mọi người phải lo lắng và giữ sao cho
tình bạn trong sáng mà thôi. Sau đó cả trường còn thấy hai em luôn kề vai sát
cánh bên nhau trong học tập và mọi công tác của trường (vì em nam là liên đội
trưởng, vừa học giỏi, vừa năng động tháo vát, còn em nữ cũng học giỏi, hát hay,
múa đẹp lại rất xinh nữa). Dù các em có khéo chống chế và lí sự đến đâu nhưng
nếu tinh ý, chỉ cần nhìn qua cử chỉ, ánh mắt của hai em cũng đủ hiểu đó không
chỉ đơn thuần là tình bạn. Một bằng chứng hùng hồn nữa là sau này tôi biết hai
em đã nên vợ nên chồng, có hai đứa con và sống rất hạnh phúc. Đó là một trong
những đôi bạn rất đẹp đôi, rất hiếm hoi và đáng quý ở chỗ có ý chí, nghị lực,
đã biết tự chủ tình cảm của mình để giúp đỡ nhau, động viên nhau cùng học tốt.
Trong trường hợp này, các em sẽ cố gắng chứng tỏ cho mọi người thấy là “tình
bạn” giữa các em rất trong sáng và nhất là không ảnh hưởng xấu đến việc học. Vả
lại còn nảy sinh tâm lý tích cực, lành mạnh là em này muốn đẹp hơn trong mắt em
kia để xứng đáng với tình cảm dành cho nhau và có tác dụng tốt cho việc học nữa
là khác. Một chuyện thú vị nữa là khi tôi đang viết dở bài này thì có tin giáo
sư Ngô Bảo Châu đã giành được giải thưởng Fields danh giá được xem như giải
Nobel của toán học, làm rạng danh đất nước con người Việt Nam.Theo những người
thân cận của G.S. Châu thì anh không chỉ đam mê toán học mà còn là một người si
tình, đã từng có tình cảm với một cô bạn học từ thời mới cấp 2, người mà sau
này trở thành vợ anh.
Nhưng
tình học trò vốn rất mong manh, dễ vỡ, thường chỉ làm cho các em bị chi phối
không tập trung được vào việc học hành, đâu phải bao giờ cũng biết tự chủ để giữ được lâu bền đến một kết thúc có hậu
như trên, nhất là ở vào cái tuổi “ăn chưa no, lo chưa tới” này, phần lớn chỉ là
những cảm xúc giới tính bộc phát theo lứa tuổi dậy thì, vừa hồn nhiên dễ thương
vừa ngây ngô đến buồn cười, dễ đến rồi cũng dễ tan đi như khói sương lãng đãng.
Ở đây, tôi muốn nói đến những cái cách mà các em biểu hiện tình cảm của mình, ở
vào cái tuổi dở dở ương ương là học sinh cấp hai, khuôn mặt búng còn ra sữa
nhưng đã muốn học làm người lớn, thường là nam sinh đối với nữ sinh- có lẽ nam
giới bẩm sinh đã là phái mạnh nên thường chủ động hơn trong việc này chăng .
Tùy theo cá tính của mỗi em thôi thì đủ cách để
bày tỏ, mạnh dạn thì khác với nhút nhát, rụt rè. Tuy nhiên có những em nam vốn
can đảm tự tin trong nhiều trường hợp nhưng trước “người ấy” thì bao nhiêu dũng
khí bỗng tiêu tan đâu mất! (các em đã từng thú nhận như vậy). Còn những em vốn
nhút nhát thì lại uống thuốc liều để lại bức thư trong hộc bàn của đối tượng,
bất chấp hậu quả sẽ ra sao. Mà cũng lạ thật, những bài làm văn thường ngày thì
khô như ngói nhưng không hiểu sao khi viết thư lại ướt át thế không biết, cứ
như một người khác nhập vào vậy, lại hay mở đầu bằng: “Ngày buồn tháng nhớ năm
thương” rất quen thuộc trong các cuốn lưu bút học trò. Những bức thư đó thế nào
cũng bị phát giác, bị mổ xẻ tơi bời (trước khi đem nộp cho thầy cô) và tin tức
lan truyền nhanh như sóng, đến nỗi “khổ chủ” đi đâu cũng bị chiếu tướng, luôn
bị bạn bè xì xào chỉ trỏ. Có em thì lãng mạn hơn - có lẽ bắt chước người lớn,
cứ mỗi ngày đặt một đóa hoa hồng tươi tại “mục tiêu” đã lựa chọn, kiên trì nhẫn
nại cho đến khi nào… hết hoa thì thôi! Đó là trong lớp, còn khi ra khỏi trường
trên đường đi học về thì các em nam còn nghĩ ra những cách rất quái chiêu để
thu hút sự chú ý của đối tượng cũng như chứng tỏ “bản lĩnh” của mình: khi thì
bám theo sau rồi bất ngờ kéo ngược bím tóc hay giật mũ rồi giấu biệt, khi thì
đi với đám bạn cùng phái rồi giả vờ xô đẩy nhau để ngã dúi dụi vào đối tượng. Ngày
hôm sau thế nào cũng phải xử những vụ thưa kiện “ném đá dấu tay” đến mệt cả óc
này.
Lại có những lúc khi tôi vừa bước vào lớp học mà
học sinh vẫn còn xôn xao không đứng lên chào đồng loạt như thường lệ, hình như
đang có một sự việc gì rất nghiêm trọng vừa xảy ra. Thì ra trước đó, một em nam
trong lớp đã phải lòng một bạn nữ nhưng không đủ can đảm để đưa tấm thiệp đặc
biệt nhân ngày Valentine bèn nhờ một thằng bạn đưa giùm. Thế là, người được ủy
thác làm “chim xanh” này lại lớ ngớ đưa cho đối tượng ngay trước mặt bạn bè
trong lớp, còn nói rõ là của ai. Lập tức, tấm thiệp đã trở thành một đề tài
nóng bỏng cho cả lớp trêu chọc và người nhận nó chưa kịp đọc đã phải xé tan
trước những cặp mắt tinh quái kia với một thái độ vừa xấu hổ, vừa giận dỗi.
Đúng là người tặng, người được nhờ trao và người nhận mỗi người trẻ con theo
một cách khác nhau nhưng chẳng lẽ tôi lại hướng dẫn cho các em trong việc này
thì có khác nào “vẽ đường cho hươu chạy” nên chỉ lắc đầu cười nhẹ và khuyên các
em nên chú tâm hơn vào việc học .
Đến đây, tôi chợt nhớ đến bài thơ “Tình thứ nhất”
của Xuân Diệu. Bài thơ ra đời cách nay gần một thế kỉ, không biết tác giả đã
đưa thư tỏ tình bằng cách nào mà kết quả
cũng không khác nhau là mấy
Em đã xé lòng non cùng giấy mới
Mây
đầy trời hôm ấy phủ sơn khê!
Trong khi trước đó đã hao tổn biết bao thời gian
và công sức để “đầu tư” mà có mấy ai thấu hiểu cho nỗi lòng:
Giấy phong kĩ mang thầm
trong túi áo
Mãi
trăm lần viết lại mới đưa đi…
Nhưng đó chỉ là một vài trường hợp cá biệt vì bọn
trẻ bây giờ đã “đi trước thời đại” trong lĩnh vực này so với thế hệ chúng tôi.
Ngày nay, cùng với sự ra đời của internet là sự bùng nổ thông tin trong cuộc
sống hiện đại. Điện thoại di động và email đã chắp thêm cánh không chỉ trong
việc học tập mà cho cả chuyện tình cảm của học sinh cả mặt tích cực lẫn tiêu
cực của nó mà nhà trường và gia đình không tài nào kiểm soát nổi. Nếu thế hệ
của chúng tôi các chàng thường kín đáo ngắm từ xa và lẽo đẽo đi theo cô nàng
ngày này qua ngày khác không hề biết mệt mỏi:
… Em tan trường về
Đường mưa nho nhỏ
… Anh trao vội vàng
Chùm hoa mới nở
Ép vào cuối vở
Muôn thuở còn thương, còn thương
......
… Bao nhiêu là ngày
Theo nhau đường dài
Trưa trưa, chiều chiều…
(Ngày
xưa Hoàng Thị- Thơ Phạm Thiên Thư- Phạm Duy phổ nhạc)
Và bóng dáng những anh chàng quần xanh áo trắng vẫn thường hay
lượn lờ quanh trường nữ Trung học Pleime của chúng tôi thuở ấy (và rất có thể
còn nhiều trường nữ trung học khác) không biết vì lẽ gì (chỉ có họ mới hiểu!)
thì học sinh bây giờ có nhiều cách, nhiều cơ hội để tiếp cận và nhận biết đối
tượng sát sao hơn. Phải chăng do xu thế của thời đại, do sự phát triển về tâm
sinh lí lứa tuổi (thực tế cho thấy bọn trẻ bây giờ dậy thì sớm hơn trước) đã
làm cho những cảm xúc giới tính của học trò- tôi không muốn dùng từ Tình Yêu
theo đúng nghĩa của nó- ở một số học sinh, nhất là ở cấp 3 đã vượt quá giới hạn
cho phép, để lại những hậu quả đáng tiếc cho các em nữ phải gánh chịu, không
những phải bỏ dở học hành mà còn để lại di chứng nặng nề cho cả cuộc đời.
Theo tôi, bản thân tình cảm không là cái tội- kể
cả đó là những rung động đầu đời đến một cách tự nhiên ở lứa tuổi học trò. Vì
thế nhà trường và gia đình, với tư cách là người đi trước nên định hướng cho
các em- nhất là phải chỉ ra giới hạn và ảnh hưởng của tình cảm này ở các mức độ
của nó, giúp các em tháo gỡ những vướng mắc có thể gặp phải trước khi quá muộn.
Tôi biết có những phụ huynh khi biết con em mình vướng vào chuyện này đã ngăn
cấm quyết liệt, giám sát rất chặt và thô bạo nhưng kết quả thì hoàn toàn ngược
lại.
Để kết thúc, xin mượn lời của một nhà thơ đã nói
hộ cái tâm trạng “xao xuyến, bối rối” chợt đến vào một ngày nào đó của học trò
tuổi mới lớn:
Ta lớn lên những năm tháng không ngờ.
Vô tư
quá để bây giờ xao xuyến
Bèo lục bình mênh mang màu mực tím
Nét
chữ thiếu thời trôi nhanh như dòng sông
......
Ta
lớn lên bối rối một sắc hồng
Phượng
cứ nở hoài hoài như đếm tuổi
Nhưng chiều nay, một buổi chiều dữ
dội
Ta nhận ra mình đang lớn
khôn…
(Nguyễn
Khoa Điềm)
Nhưng ở đời ai nên khôn mà chẳng dại một đôi lần.
Mà sự dại khờ của tình học trò theo một góc nhìn nào đó cũng thật đáng yêu!
Nguyễn Đoan Tuyết (Pleiku)
.jpg)
Comments[ 0 ]
Đăng nhận xét