Khi cái nắng gay gắt của ánh
mặt trời như ngàn tia lửa lan tỏa khắp trần thế bị kéo lùi dần về
dãy núi phía tây thì cái không gian buổi chiều tà nó đã hiện hữu
dưới nhân gian. Nhìn xa xa ở cuối chân trời từng đám mây đen đã ứng
dần chạy khắp nền trời lấn át cả bầu trời xanh. Hơi lạnh từ biển
thổi vào như thổi bay đi cái mệt mỏi, cực nhọc hằng ngày của người
dân chợ Nam. Tiếng chim ríu rít đua nhau sa về tổ ấm, những con chim
sẻ nháo nhác quanh cái kẻ ngói nhà nội tôi. Từng đàn cò trắng vỗ
cánh thành hình chữ M, chữ V hướng cả về núi. Những con sa đà kiếm
mồi thì cũng tìm những bụi tre rậm trú ẩn. Chỉ có những con cò
lửa có thân hình đỏ chói vì cái nắng chiều bắt đầu lò dò đi tìm
thức ăn trong cái thời gian ngắn ngủi. Những đàn gà con cũng ùa nhau
kêu chiếc..chiếc..., chạy về nấp dưới bụng mẹ. Nhìn sang bên nhà ông
Năm và ông Sáu cũng bắt đầu cái buổi chiều tà của mình bằng chai
rượu gạo mua ở nhà cụ Thà. Ông Năm nhiếp một ly rượu rồi vỗ vào
đùi nghe phành phạch, khà một hơi, chịp chịp cái miệng tỏ vẻ rất
ngon lành. Tôi cũng chẳng hiểu tại sao các ông ấy lại thèm cái món
ấy đến như vậy. Đang ngồi trầm tư suy nghĩ thì bà nội cất tiếng
gọi:
- Thằng Nhỏ đâu rồi? Sao còn không
xuống chợ mà đón bu mày về mà còn thẫn thờ ngồi ì ra đấy?
Tôi giật mình nói vọng vào nhà
- Con đi ngay bà ạ!
Thế rồi tôi vào nhà xỏ đôi
dép cụt và đội cái mũ tai bèo chuẩn bị đi. Nói là dép cụt cũng
có cái nguyên do của nó. Dân nhà nông ấy mà, lội bờ, lội bụi cả
ngày chăn bò, cắt cỏ thế là nó vấp cỏ hay ụ đất mà gãy cả cái
đầu chiếc dép. Thế là chúng tôi đặt đó là những đôi dép cụt. Tôi đi
ra hàng rào tre trước ngõ dắt chiếc xe đạp cũ đã tróc mất cả màu
sơn, cả hai dây phanh đều đứt cả. Cái bàn đạp đã bể tự bao giờ. Bố
tôi đã phải lấy hai miếng gỗ mà độ lại. Những chiếc tăm xe đã bị
hoen gỉ, hai chiếc lốp thì trọc bon. Nói là xe đạp chứ thật tình mà nói bây giờ chiếc xe
này nó như một kẻ khuyết tật già nua đã đến tuổi nghỉ hưu.
Tôi nhìn qua bên nhà và lên tiếng
- Bẩm ông Năm và ông Sáu con đi ạ!
- Ừ! Mày đi đón cái bu mày đấy à?
Đi sớm về sớm cho kịp cơm tối nghe
con? Ông Sáu nói to.
- Dạ thưa con đi ạ!
Thế là tôi quay đầu chiếc xe ra và
đạp đi. Hôm nay chiếc xe như bị già yếu hơn mọi hôm, từng vòng đạp
của nó nặng hơn, tiếng bi vỡ nghe két..két..., cái cổ xe thì nó như
muốn rớt cả ra ngoài... Nhưng tôi cũng chẳng thèm để ý đến nó nữa,
cứ thế tôi chầm chậm đi lên chợ Nam thả hồn mình vào trong từng
luồng gió mát, ngắm nhìn cảnh vật hai bên đường tâm hồn như được
trảirộng ra với tự nhiên. Con đường đầy những ổ gà, lâu lâu có
những đoạn phải bì bõm xoắn ống quần vượt qua bùn lầy. Những cơn
mưa dông làm cho con đường trở nên lầy lội, cứ thế tôi đạp rồi dắt
bộ mãi cũng thấy khu chợ Nam ẩn hiện xa xa. Từng đoàn người lao động
trên rừng về, quần quật cuốc xén từng lát đất khô cằn cho những hạt
mầm xanh chớm mọc. Từ chợ Nam đến rừng Mân không xa, cả cánh rừng như
vòng tay ôm cả khu chợ Nam vào lòng. Chả là chợ Nam được hình thành
dưới chân đồi là vì những người lái buôn ở làng bên vượt rừng để
cung cấp các nguồn nguyên liệu, vật liệu, hàng hóa đủ loại...một
cách nhanh chóng. Đi lâu ngày thành quen họ tạo nên thành một lối mòn
xẻ giữa rừng núi. Bu tôi cũng vậy. Cứ sáng sớm bu phải dậy sớm và
đánh thức tôi dậy để mà lên chợ Nam. Đến đây bu cùng một số
người khác phải khuân vác các thứ từ chợ Nam sang núi, qua làng bên để
đổi các thứ cần dùng. Quần quật suốt ngày nhưng cũng chỉ đủ trang
trải cho gia đình. Bố tôi thì đi làm xa, quanh năm suốt tháng, mỗi năm
chỉ về nhà một lần nhưng mà khoảng thời gian vài năm lại đây không
thấy bố về nữa. Có người cho là bố tôi đã mất do phá núi cho lũ
quan lại trồng cây thuốc phiện bị đá đè mà chết. Từ cái ngày nghe
tin ấy bu tôi như chết đi một phần tinh thần, mọi thứ trong gia đình
như quả núi đè nặng trên đôi vai của bu. Ngày tháng trôi qua, rồi nỗi
đau cũng vơi đi, bu và tôi đều mong đợi một chút hy vọng dù biết là
viễn vông nhưng vẫn tin rằng một ngày không xa bố tôi sẽ trở về.
Lời nói xen lẫn một giọng khàn khàn
với khuôn mặt nhăn nheo thấm đượm một nỗi buồn đang hiện hữu.
- Cháu không có đem tiền bà ạ! Tôi
quơ quơ cánh tay ra hiệu.
Nói cho ra oai đến thế chứ như tôi
lấy đâu ra tiền mà đem. Mỗi sáng chở bu ra chợ, bu cho tôi một xu đủ
mua một ổ bánh mì không, nhai qua loa để lót cái dạ dày buổi sáng.
Những lúc khuân vác được nhiều hàng thì còn được ổ bánh mì mà nhai.
Những khi ít hàng thì tôi cũng mang cái bụng đói về nhà mà nhai củ
sắn lùi bà nướng trong bếp. Rõ khổ đến thế nhưng vẫn qua ngày.
Bà đặt bó rau diếp lại vào rổ rồi
ngồi chồm hổm dưới đất, đợi ai ngang qua mua giúp bà một bó. Tôi cảm
thấy buồn trong lòng. Già đến tuổi vậy nhưng bà vẫn còn lặn lội đi
bán kiếm từng đồng xu lẻ để nuôi sống bản thân. Tôi bấm lòng không
cho xúc cảm dâng lên đôi mắt đã bắt đầu rơm rớm. Sao ông trời không
nhìn xuống nhân gian cho những con người chúng tôi. Trên đời sao lại có
những người giàu đến nứt vách bù lại có những người nghèo đến xơ
xác. Sự ngăn cách ấy quá lớn như là góc khuất che đậy lại cái thực
tại đau khổ, nghèo hèn ấy, bao vây lại để rồi không có lối thoát.
Trời sinh voi, trời phải sinh cỏ nhưng những đám cỏ tươi xanh ấy ở đâu
duy chỉ còn lại những gốc cây khô cằn. Chúng dân nghèo như chúng tôi
vẫn tin không ai giàu ba họ, không ai khó ba đời. Cái điều vẫn đang ám
ảnh trong từng suy nghĩ của mỗi người chúng tôi.
Tôi lại gần bà cụ và bắt đầu trò
chuyện trong khi bà đang cầm túi tiền xu, dăm ba đồng ngồi đếm.
- Sao bà không đem vào trong chợ mà
bán? Mà lại ngồi ngoài này?
Bà vẫm chăm chú đếm tiền với đôi
mắt lem hem. Bà lên tiếng run run, khuôn mặt bắt đầu xìu xuống.
- Không được đâu cháu. Bà cụ xen lẫn
cái lắc đầu.
Cái lắc đầu và câu nói nửa chừng
của bà cụ làm tôi thêm tò mò, khó hiểu.
Tôi gặn hỏi thêm:
- Thế sao lại không được hả bà?
Lúc này tôi thấy vẻ mặt của bà có
vẻ giận dữ
- Tổ cha chúng nó. Rõ đến là tham,
cái thằng họ Đường nó đánh thuế má gì mà cao ngất ngưỡng. Tao không
có tiền đóng, nó xô nó đuổi. Tao già yếu phải bò ra đây.
Sự giận dữ và la mắng của bà làm
cho con mắt nhiều người phải nhìn vào
- Đánh bao nhiêu mà nặng hở bà? Tôi
ngồi xếp bằng lót đôi dép cụt xuống đường rồi nhìn bà cụ.
Bà lại thở dài rồi nói nhưng lần
này không còn to tiếng nữa.
- Mười đồng. Phải đúng mười đồng
cháu à!
Cháu thử nghĩ xem, già bán chừng
này rau có được đến là năm đồng không. Mà trong khi đó cái lũ ác ôn,
vô nhân tính ấy đòi già đến phải mười đồng. Người ta sức dài vai
rộng đến thế kia mà còn chưa làm đủ, như già thì lấy cái khoảng ấy đâu ra.
Cái lũ ấy không dám đánh già nhưng già thấy khổ thân. Nghèo cũng
là cái tội đấy cháu à. Rồi bà chỉ ngón tay qua đường chỉ tôi. Một
gã đàn ông to con lớn xác đang hất tung từng gánh hàng của một người
đàn bà, còn vung tay xô đẩy đánh đập người đàn bà hết sức dã man.
Tôi nghe văng vẳng tiếng kêu la.
- Mày có biến khỏi đây không ông bảo?
- Tao không đi, mày có giỏi thì giết
tao đi.
- Con này láo. Mày muốn chết, ông cho
mày chết.
Thế là người đàn ông nhảy xô vào
người đàn bà tát lia lịa. Người đàn bà không đánh trả mà nằm giữa
chợ giãy đành đạch như con cá trên thớt sắp bị chặt cổ, lóc da.
- Bớ làng nước ôi! Nó đánh tôi
- Bớ làng nước ôi! Mày giết bà đi.
- Bớ làng nước ôi!... Bớ làng nước
ôi!
Mặc cho tiếng kêu la, người đàn ông
vẫn đánh đập. Người dân phải ùa vào can ngăn, và lôi người đàn bà
ấy ra khỏi chợ. Chứ không, cứ như vậy người đàn bà ấy đến chết
mất. Cảnh tượng hỗn độn diễn ra trong chốc lát lại càng náo nhiệt
thêm khi gã họ Đường ra mặt. Như nghe ngóng được tình hình, gã trên xe
bước xuống lên giọng quát mắng:
- Cái lũ chó tha này. Ông đã bảo là
chúng mày buôn bán là phải nộp thuế cho ông. Ông đánh thuế chúng mày
như thế đã là quá nhẹ rồi. Chúng mày quậy là quậy thế nào?
Cả chợ im thin thít không ai dám lên
tiếng. Vì trong họ đang có sự giằng xé mãnh liệt, họ muốn trỗi dậy
chống lại nhưng họ lại lo cho cuộc sống của họ, vì mỗi người họ
đều là nô lệ là công nhân làm thuê, vác mướn cho gã. Bát cơm trắng
vơi bớt khoai sắn độn lẫn lộn của họ có được cũng là nhờ chỗ làm
của gã. Đối với họ chịu nhục đã trở thành thói quen, sự quen nhờn.
Để có được miếng cơm manh áo thì họ sẵn sàng đánh đổi tất cả từ
mọi sự xung quanh. Chỉ còn lại tiếng than khóc của người đàn bà bị
đánh đập. Như tiếng khóc của đứa trẻ thất thanh trong đêm vắng.
Comments[ 0 ]
Đăng nhận xét