Tác phẩm “Bel Ami” của nhà văn Pháp Guy de Maupassant, dịch giả Vĩnh Minh – Đức Hiếu dịch là “Anh bạn điển trai”, dịch giả Thanh Thiên là “Người tình hào hoa”.

Là tiểu thuyết thứ hai của Maupassant, lấy bối cảnh thủ đô Paris nước Pháp vào thời ông sống - những năm cuối thế kỉ 19.

Cuốn tiểu thuyết xoay quanh Georges Duroy, một cựu binh trẻ tuổi, điển trai với chòm ria mép cong thời thượng, và hành trình leo lên quyền lực và danh vọng của anh ta, thông qua những mối tình với những người phụ nữ giàu sang, có địa vị xã hội.

*

Nếu xã hội không tạo điều kiện thì…

Đọc “Người tình hào hoa” tôi cảm nhận và học hỏi, rút kinh nghiệm ở các nhân vật Georges Duroy hào hoa, ranh mãnh và đầy thủ đoạn; nhân vật Clotilde de Marelle ngây thơ và mù quáng; và phu nhân Madeleine Forestier đáng thương, luôn cam chịu và lúc nào cũng khao khát được yêu thương.

Dưới mắt tôi, "Anh bạn điển trai" Georges Duroy chỉ là một nhà báo dùng mọi thủ đoạn để leo lên bậc thang phú quý, nhất là chuyên lợi dụng các phụ nữ nhẹ dạ. Mánh khóe là thứ hữu ích để đổi lấy tiền bạc và quyền lực. Một gương mặt điển trai đôi khi lại được việc hơn cái đầu thông minh.

Đó là một kẻ hãnh tiến, là người sinh ra đã mang bản chất lười biếng nhưng lại muốn sống cuộc sống xa hoa. Con đường tham vọng của anh ta, cũng là sự tha hóa của những nhân cách trước sự giàu có và quyền lực.

Tôi đã bị cuốn vào hành trình ấy để rồi nhận ra anh chàng điển trai của mình từ đầu truyện đã thiên biến vạn hoá, người hùng bỗng nhiên trở thành kẻ ác, cái đẹp bỗng nhiên bao chứa cái mục ruỗng và dường như chẳng có gì gọi là đẹp trong cái đô thị Paris nhầy nhụa.

Tất cả những điều ấy được Maupassant trình bày bằng một giọng phớt tỉnh, chừng như ông chẳng có ý kiến gì hết cả, “vì đời là như thế”.

Thậm chí câu chuyện khép lại bằng một đám cưới, một bước tiến, một bậc thang nữa của kẻ hào hoa kia, không ai phải trả giá, cũng chẳng có cái gọi là “báo ứng”.

Phát biểu của tôi, nếu xã hội không tạo cơ hội thì họ cũng không thể làm được những việc xấu xa đó,

*

Mở mắt cho tôi cái nhìn về nhà báo

Gói gọn trong một tác phẩm Maupasant tập trung thể hiện thái độ về những con người đang hành nghề báo chí và tờ Đời sống Pháp.

Có thể nói chân dung người làm báo hiện lên trong tác phẩm này rõ rệt hơn bao giờ hết, đông đảo mỗi người một dáng vẻ, một tính cách; nhưng họ đều chung một bản chất là sự suy đồi về đạo đức của những kẻ bất tài.

Những nhân vật mà Guy De Maupassant xây dựng không ai là không tôn trọng đồng tiền, nên cái đau mà ông muốn nói không phải là cái đau của De Vante-Tổng biên tập mà chính là cái đau của xã hội đương thời, một xã hội có những nhà báo như thế, những tổng biên tập như thế, những thượng nghị viện như thế thì thật là đau đớn cho xã hội.

Tờ Đời sống Pháp không phải là nơi để nói về đời sống của người Pháp mà đó là nơi để những con người đó kiếm tiền, ăn chơi, thoả mãn những lạc thú cho nhau.

Ở xã hội đó không có tình yêu chân thật, ở xã hội đó không có sự giúp đỡ chân thành cho nhau và cũng không có những con người thật sự xứng đáng với địa vị mà họ mang. Họ sống để lừa bịp, lợi dụng lẫn nhau.

Từ điểm nghệ thuật của Guy De Maupassant, thế giới những người làm báo thể hiện lên đông đảo. Mỗi người một dáng vẻ, một tính cách. Được ông bóc trần một cách tài tình bản chất lưu manh của những ngài nghị sĩ, những kẻ mà trên danh nghĩa là đại diện cho tiếng nói của quảng đại quần chúng ở nghị trường.

*

N.P

Tóm tắt cốt truyện

Câu chuyện bắt đầu khi Duroy, sau ba năm phục vụ quân ngũ tại Algeria và một thời gian ngắn làm một nhân viên văn phòng đường sắt, hiện đang sống cảnh thiếu thốn, tình cờ gặp lại Forestier, một đồng đội cũ, một nhà báo có vị trí trong báo giới Paris, và được giới thiệu vào làm trong tòa báo Đời Sống Pháp.

Tại đây, Duroy bắt đầu với vai trò một người đưa tin vặt, nhưng nhờ sự giúp đỡ của Madeleine, vợ của Forestier, anh nhanh chóng leo lên những vị trí cao hơn.

Cùng thời gian này, Duroy được giới thiệu với những nhân vật lớn trong báo giới cũng như giới chính trị ở Paris trong phòng khách nhà Forestier, anh bắt đầu mối quan hệ với một người bạn của Madeleine, Clothide de Marelle, một thiếu phụ xinh đẹp.

Duroy cũng cố gắng tán tỉnh Madeleine nhưng cô đề nghị cả hai giữ mối quan hệ bạn bè.

Một thời gian sau, Forestier qua đời. Madeleine tái giá với Duroy và cả hai trở thành một cặp đôi mạnh mẽ trong báo giới và bắt đầu có những tác động vào giới chính trị gia ở Paris.

Duroy, lúc này đã là Ông Du Roy, thì vẫn luôn mặc cảm về vai trò của mình so với vợ và bắt đầu những cơn ghen tuông và sau này là thương hại đối với Forestier.

Một số người ở tòa báo cũng gọi anh là Forestier nhằm chế giễu khiến Du Roy tức giận và mối quan hệ giữa anh và vợ trở nên căng thẳng.

Du Roy tán tỉnh vợ của ông chủ mình, bà Walter và trở thành tình nhân đầu tiên của bà này. Rồi anh nhanh chóng chán bà ta và khó chịu khi không thể cắt đứt được bà.

Tới một lúc, Du Roy theo dõi vợ mình và rồi gọi cảnh sát tới bắt quả tang cô ta đang ngoại tình với một chính trị gia. Hoàn tất thủ tục li hôn, Du Roy kết hôn với Suzanne Walter, con gái của ông chủ và tình nhân cũ.

Lễ cưới được tổ chức linh đình với sự có mặt của nhiều nhân vật lớn, là một sự kiện đình đám tại Paris lúc bấy giờ.